ازدواج باطل
فهرست مطلب
ازدواج باطل
ازدواج باطل چه شرایطی دارد و در چه زمانی می توانیم بگوییم که این ازدواج صورت گرفته کاملا باطل می باشد. ازدواج امری بسیار مقدس و توصیه شده در دین می باشد که باید شرایطی برای شرعی بودن و قانونی بودن داشته باشد. اگر ازدواج صورت گرفته هر چند به ظاهر شرعی و قانونی باشد اما فاقد شرایط لازم باشد آن ازدواج می تواند باطل محسوب شود. در این مقاله قصد داریم به شرایط باطل شدن یک ازدواج بپردازیم و بررسی کنیم که بر اساس قوانین و بر اساس شرع چه ازدواجی در چه شرایطی می تواند یک ازدواج باطل محسوب شود. در ابتدا اجازه بدهید تمامی شرایط یک ازدواج سالم و درست را برای شما شرح دهیم تا سپس بر این اساس بدانیم که ازدواجی که فاقد این شرایط مذکور باشد خود به خود ازدواج باطل محسوب می شود و دیگر نمی توانیم آن زادواج را صحیح بدانیم.
چه ازدواجی باطل است؟
ازدواج باطل
در این بخش از مقاله قصد داریم در ابتدا به بررسی شرایط لازم برای باطل نشدن و صحیح بودن ازدواج را بررسی کنیم. مهم ترین این شرایط عبارت اند از:
- رضایت زوجین
- اهلیت دو طرف ازدواج
- مشخص بودن و شناخته شده بود طرفین ازدواج
- اجازه پدر برای ازدواج
- رعایت شرایط دینی
همان طور که مشاهده کردید این پنج مورد از اصلی ترین اصولی هستند که باید رعایت شود تا ازدواج باطل نباشد و هر یک از این موارد اگر رعایت نشود می توانیم آن ازدواج را به صورت کامل باطل در نظر گرفته و پایان این ازدواج را از نظر شرعی اعلام کنیم. در ادامه این مقاله قصد داریم هر یک از این موارد را به صورت مجزا مورد بررسی قرار دهیم.
داشتن رضایت طرفین برای ازدواج
یکی از مهم ترین شروط لازم برای ازدواج این است که هر دو طرف به این ازدواج رضایت ضمنی، زبانی و راضیت قلبی داشته باشند. اگر یکی از زوجین به صورت زبانی عدم رضایت خود را عنوان کند که اصلا عقدی بر گذار نمی شود. از لازمه های ثبت عقل رضایت زبانی طرفین می باشد. اما عاقد از دل ها خبر ندارد. اگر بنا به هر دلیلی یکی از طرفین مجبور به این ازدواج شده باشد و بر اساس اجبار به ازدواج به صورت زبانی در زمان عقد اقرار به رضایت کند آن ازدواج نمی تواند صحیح باشد و ازدواج باطل می باشد.
موارد اجبار و یا عدم رضایت می تواند به شرح ذیل باشد:
- اجبار به ازدواج
- مست بودن یکی از طرفین
- عدم هوشیاری به دلیل استفاده از مواد توهم زا
- تحت تاثیر بودن یکی از زوجین
بر اساس ماده 1070 باید رضایت دو طرف برای ازدواج وجود داشته باشد. در صورت این که یکی از شرایط بالا وجود داشته باشد عقد نافذ نیست. به این معنا که عقد کامل نشده و بعد ها باید تکمیل شود. این به منزله این است که تا رعایت نشدن این مواد ازدواج باطل محسوب می شود. بنابراین شرط صحت ازدواج و باطل نبودن رضایت طرفین می باشد.
اهلیت طرفین ازدواج
یکی دیگر از شروط ازدواج صحیح می تواند این باشد که طرفین اهلیت داشته باشند. اهلیت در قانون شرایط مشخص دارد که این شرایط عبارت اند از:
- عاقل بودن طرفین یعنی که هیچ کدام دیوانه نباشند.
- بالغ بودن طرفین یعنی به سن بلوغ رسیده باشند.
- رشید و به حداقل سن رسیدن بودن طرفین
این ها موارد اهلیت طرفین ازدواج می باشد. در خصوص رسیدن به سن ازدواج یک حد اقلی برای افراد تعریف شده است. دختران باید بیش از 13 سال سن قمری داشته و پسر ها باید به 15 سال سن قمری رسیده باشند. اگر قرار باید غیر از این باشد اذن ولی و همچنین اذن دادگاه در این خصوص با در نظر گرفتن شرایط خاص لازم است در غیر این صورت ازدواج باطل محسوب می شود. البته در خصوص عدم رسیدن به سن قانونی هیچ منعی وجود ندارد چرا که در قانون تمامی مراودات مالی مردود می شود اما عقد ازدواج و نکاح یک عقد مالی نمی باشد. اما در مورد مهریه در این شرایط میزان مهریه اگر بر عهده پسری با سن پایین باشد در آینده می تواند انکار کند و این میزان تعیین شده بودن تائید ولی باطل می باشد.
مطابق قانون عقد در زمان جنون نمی تواند صحیح باشد. البته در زمانی که سن فرد بالای بلوغ باشد فرد عاقلی می تواند به نیابت از او و به وکالت از او عقدی را انجام دهد اما در صورتی که دیوانه خود پای سفره بنشیند و ازدواج کند می توانیم بگوییم که آن ازدواج باطل است.
مشخص بودن موضوع و طرفین ازدواج
از دیگر شروط لازم برای ازدواج صحیح همین مسئله می باشد. در این زمان و هنگام جاری شدن عقد باید هم دو طرف ازدواج یعنی زوج و زوجه مشخص شده باشند. ماطبق با ماده 1067 در زمان عقد باید زوجین یکدیگر را بشناسند و هیچ شبه ای در خصوص هیچ یک از طرفین وجود نداشته باشد. به همین دلیل است که در زمان جاری شدن عقد نام و نام خانوادگی دختر و نام پدر برای پسر جاری شده و همچنین برای دختر هم مشخصات کامل پسر مطرح می شود. اگر در غیر این صورت باشد و یکی از طرفیم به اشتباه باشد و فرد دیگری را به عقد کسی در بیاورند این ازدواج باطل است.
نکته: باید موضوع و هدف ازدواج هم مشخص باشد. اگر زوجین به هر دلیلی برای رسیدن به اهدافی نا مشروع و یا نا صحی اقدام به ازدواج کنند عقد باطل می باشد. برای مثال تصور کنید که طرفین با نیت انجام ازدواج های گروهی اقدام به ازدواج کنند در این شرایط عقد به طور کلی باطل می باشد.
اجازه پدر برای دختر
یکی دیگر از شروط لازم برای صحیح بودن عقد این است که پدر اجازه عقد را صادر نماید. در صورتی که پدر از دنیا رفته باشد و یا مفقود باشد قیم دختر باید اجازه بر گذاری عقد را بدهد در این صورت عقد باطل می باشد. البته اگر دختر یک بار ازدواج کرده و جدا شده یا همسر او از دنیا رفته باشد دیگر اجازه پدر مطرح نیست.
نکته: اگر بنا به دلایل نا مشخصی پدر با ازدواج مخالفت نماید دادگاه صالح می تواند عقد را بدون اجاز پدر صادر کرده و در نهایت ازدواج باطل نیست.
رعایت شرایط دینی
یکی دیگر از شروط ازدواج های در ایران و کشور های اسلامی داشتن شرایط دینی می باشد. برای پسر یا دختر مسلمان عقد زمانی درست است که همسر او هم به اسلام آمده باشد. در غیر این صورت و اگر همسر به هر دلیلی به دین اسلام روی نیاورده باشد نمی توانیم ازدواج را صحیح بدانیم. البته این موضوع اگر در دل باشد و شما ندانید که همسر شما قلبا به اسلام آمده یا خیر شما مرتکب گناهی نشده اما همسر شما مرتکب گناه شده است.
دیدگاهتان را بنویسید